Tony Bosma

Verslag

Eigenlijk gaat het al op zeer jonge leeftijd verkeerd met mensen, beweert trendwatcher en futurist Tony Bosma. Vanaf de eerste zuurstof die kinderen inademen worden ze geconditioneerd door hun omgeving en verdwijnt hun oorspronkelijke en kritische denken. En juist dat kritisch denken kan volgens hem het verschil maken in een wereld die tot op heden vooral op winst en groei is berekend. ‘Echte intelligentie is het in twijfel trekken van de dingen die je denkt te weten’, stelt hij.

Crisis? Kom er bij Bosma niet mee aan. Er is geen grote crisis, er zijn een heleboel kleine crisissen. In het financiële systeem, in het onderwijs, in het vertrouwen van mensen in politiek en bedrijven. Hij pleit voor een transitie naar een nieuwe samenleving, waarin groei en winst niet langer domineren, maar waarin de menselijke maat de norm vormt.
Bosma schudt moeiteloos een hoop voorbeelden uit de mouw van grote en kleine misstanden in de huidige samenleving. Neem de aantasting van de planeet door de ongebreidelde productiedrang van bedrijven. ‘Heel veel organisaties zijn groot geworden door slecht te zijn. Niet de klant staat centraal, maar zijn portemonnee.’

Ter illustratie kijkt hij graag naar de aarde. ‘De aarde is 4,6 miljard jaar oud. Wanneer je dat getal vereenvoudigt door te stellen dat de aarde 46 jaar oud is, dan is de mens ongeveer vijf uur op de planeet en gebeurde de industriële revolutie een uur geleden. In dat uur hebben we ongeveer 50 procent van alle bossen vernietigd...’
 

Volgens Bosma hebben we het financiële en ecologische systeem uitgeput, met een wrang voordeel: mensen kijken anders naar ons systeem, daarbij geholpen door moderne technologie. Zo zijn ze dankzij alle beschikbare informatie en communicatiekanalen op internet minder afhankelijk van bedrijven en instellingen om hun leven in te richten. Nieuwe bedrijven en projecten worden bijvoorbeeld steeds vaker gefinancierd via crowdfunding. ‘De toekomst draait niet om individuele macht, maar om gebundelde kracht’, is de overtuiging van Bosma.

Hij signaleert dat bestaande patronen steeds vaker worden doorbroken. Het gaat niet langer om bezit en om meer. Nieuwe consumenten willen zelf de regie, ze willen persoonlijk worden bejegend en ze willen transparantie. ‘Het is de opkomst van de betekeniseconomie: in hoeverre geeft een bedrijf betekenis aan het leven van zijn klanten?’

Maar gaan de technologische ontwikkelingen niet te snel? Mensen vragen inmiddels medische diagnoses via websites, voeren juridische procedures via internet en laten het web de waarde van hun huis taxeren. ‘Het is gemakkelijker om contact te krijgen met iemand aan de andere kant van de wereld dan met iemand aan de andere kant van de tafel’, stelt Bosma gekscherend.
De grote uitdaging is volgens hem om technologie niet langer te gebruiken voor het oude systeem van winst en groei, maar om menselijke vooruitgang mee te boeken. ‘Kunnen we nog begrijpen, inleven, voelen? Bedrijven die dát kunnen zijn de winnaars.’

Bosma voorspelt ook dat privacy steeds meer aandacht zal krijgen, nu steeds meer gegevens van burgers op het web circuleren - en vaak commercieel worden gebruikt. Volgens hem zijn moderne consumenten zich daar steeds bewuster van. Hij geeft als voorbeeld de snelle groei van Ello, een variant op Facebook met één belangrijk verschil: De gegevens van de gebruikers worden niet zoals bij Facebook gebruikt voor commerciële doeleinden.

Kortom, volgens Bosma is het tijd voor een revolutie – een revolutie tussen de oren. De moderne burger wil openheid en persoonlijk contact. Daarvoor moet hij wel buiten de gebaande paden durven te treden. ‘Ga niet vergaderen, ga doen. Durf fouten te maken, de routine te doorbreken. En trek alles wat je ervaart in twijfel. Anders creëer je schapen.’
Kan iedereen dat verschil maken? Bosma is overtuigd van wel en haalt daarvoor graag een Zuid-Afrikaans spreekwoord van stal: ‘Als je denkt dat je het verschil niet kunt maken, dan heb je nog nooit in een kamer gelegen met één mug er in..’
 

Foto's