Healthy Ageing

Verslag

Gezond ouder worden: bewaak je leefstijl 

Ook op de tweede avond van het achtste seizoen is het Kenniscafé uitverkocht. Het onderwerp ‘Gezond ouder worden’ is de doelgroep – overwegend 50-plussers – natuurlijk ook op het lijf geschreven. Verouderingswetenschapper David van Bodegom windt er geen doekjes om. Veel van onze ziektes hebben direct te maken met onze leefstijl en met de maatschappij waarin wij leven. 

Hans vs Kuaku 

Aan het begin van zijn lezing laat Van Bodegom twee foto’s zien. De Nederlandse Hans (68) lijdt zichtbaar aan alle welvaartskwalen van deze tijd: obesitas, diabetes, verstopte vaten. Aan de bruine vingers waarmee hij een zakdoekje vasthoudt, zie je dat het een roker was. Daarnaast de Ghanees Kuaku (88), jonger ogend dan Hans en tanig als een marathonloper. Kuaku werkt dagelijks hard op zijn stukje land en leeft van wat daar groeit. En hij heeft vier vrouwen. ‘Dus, zegt Van Bodegom, als u gezond oud wilt worden…’. De hele zaal denkt aan seks. ‘… dan moet u hard op het land werken’ vult de arts aan. 

Baby van nu wordt 100 

Wij worden steeds ouder. De statistieken spreken duidelijke taal. Elke tien jaar neemt de levensverwachting met 2,5 jaar toe. Wij krijgen er iedere week als het ware een weekend bij, grapt Van Bodegom. De helft van de baby’s die nu geboren worden, wordt ouder dan honderd! Helaas gaat dat ouder worden gepaard met kwalen en zwaarlijvigheid. De helft van de mensen heeft inmiddels overgewicht. In de Verenigde Staten heeft 30% van de bevolking nu een BMI van 30 of hoger. Obese, dus. 

Omgeving verleidt ons 

Niet alleen onze leefstijl, maar ook de omgeving bepaalt hoe wij oud en dik en dus ziek worden. In de supermarkt staat alles wat ongezond is op ooghoogte. Een Snicker is goedkoper dan een paprika. En die worteltjes, die moet je niet laten verpieteren in de groentela, maar die moeten onder handbereik op het aanrecht, zo houdt de Leidse wetenschapper ons voor. Van Bodegom vat zijn boodschap nog eens samen. Wij worden steeds ouder met elkaar. Dat is goed, naar het moet anders. De omgeving bepaalt nu in belangrijke mate hoe wij oud worden. Dan kan de omgeving ons ook helpen om gezonder oud te worden. Dat is een kwestie van politieke en maatschappelijke keuzes. Ten slotte moeten wij wat minder de symptomen van de ouderdomskwalen bestrijden, maar de oorzaken wegnemen. Het nieuwste boek van Van Bodegom heet dan ook Ontpillen. Het publiek hangt aan de lippen van de jong ogende verouderingswetenschapper. Het had graag nog wat meer over zijn nieuwste boek gehoord, maar het is pauze. 

Emmen, de beste plek om oud te worden 

Na de pauze is er ruimte voor lokale initiatieven. Beleidsmedewerker Afien Valkenborg vertelt hoe de gemeente Emmen met een waaier aan initiatieven gezond ouder worden bevordert. Geen wonder dat Emmen is gekozen tot de ‘most age-friendly cultural city’. Van de wereld, denkt het publiek dan, want het is in het Engels, maar dat zal toch niet. Ook zij gaat in op de gevaarlijke combinatie van vergrijzing en overgewicht. Geheel in de lijn van het relaas van Van Bodegom zet ook de gemeente vooral in op preventie. Dat begint met een andere kijk op gezondheid. Gezondheid is niet in de eerste plaats ‘niet ziek zijn’, maar het vermogen op je aan te passen. 

Spinnenweb van Hubert 

Valkenborg laat het ‘spinnenweb van Machteld Hubert zien, arts en als ex-patiënt een ervaringsdeskundige. Met behulp van dit web kun je een diagram van jezelf of van anderen maken aan de hand van de volgende dimensies: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, sociaal-maatschappelijke participatie en dagelijks functioneren. Het is indrukwekkend wat de gemeente allemaal voor de ouderen doet, maar lang niet iedereen in de zaal blijkt van al die initiatieven op de hoogte. De verslaggever neemt in gedachten afstand en ziet het Kenniscafé opeens als het brandpunt voor al die initiatieven voor gezond ouder worden. ‘Cherish your darling, most age friendly city !’ 

Emmerhout, niet echt een Blue Zone 

Wytse Bosma van Wijkbelangen Emmerhout sluit de avond af met een dia-lezing over ‘Emmerhout, een blauwe zone?’ De vraag is een verwijzing naar de Blue Zones, een vijftal gebieden in de wereld waar de mensen aantoonbaar langer en gezonder leven. Het begrip is gemunt door Dan Buettner in zijn boek Thrive. De kenmerken die al die Blue Zones gemeen hebben vormen het recept voor gezond ouder worden. Beweeg ! Heb een doel in je leven! Vind de balans ! Eet gezond ! Leef in verbondenheid met je omgeving, ken elkaar ! Het is een echo van het spinnenweb van Hubert of eigenlijk andersom. 

Burgerbegroting en de Emmer houtlijm 

Bosma zet ons wel een beetje op het verkeerde been, want uit de nulmeting bleek dat Emmen en Emmerhout van zijn lang zullen ze leven nog geen blue zone zijn. Integendeel. En een vervolgmeting wordt afgehouden. Bovendien rust er trademark op het begrip. Wat wel duidelijk wordt, is dat ook in Emmerhout de initiatieven als paddenstoelen uit de grond schieten. De meest opvallende zijn de burgerbegroting (bewoners die zelf bepalen waaraan het geld besteed wordt dat de gemeente voor de wijk beschikbaar heeft) en ‘Emmer-houtlijm’, de verzamelnaam voor tal van activiteiten die beogen de mensen als een gemeenschap te laten leven. 

Foto's