Verslag
Kunststoffen en duurzaamheid, voor velen lijkt het een tegenstelling. 'Duurzame kunststoffen' klinkt dan als een vierkante cirkel. Maar Dr. Rudy Folkersma, gepromoveerd chemicus en lector Duurzame Kunststoffen bij Stenden Hogeschool, brengt het schijnbare onverenigbare samen. Hij voert het publiek in sneltreinvaart langs de circulaire economie, de plastic soep, de chemie van de kunststoffen, de biobased kunststoffen, de recycling van kunststoffen en de projecten van zijn eigen onderzoekseenheid Stenden PRE. Duurzame kunststoffen passen in een circulaire economie, waarin alles weer teruggegeven wordt aan de natuur, zoals dat millennia lang ook gebeurde. ‘Biobased’ lijkt dus de toverformule.Eerste les van de avond: strikt genomen is alle kunststof biobased, niet alleen de kunststof die gemaakt is van mais, hennep, koffiedik of garnalenschalen. Kunststof wordt immers gemaakt van aardolie en uiteindelijk bestaat aardolie uit vergaan organisch materiaal. Folkersma geeft een mini-college polymeerchemie. Polymeren zijn de verzamelnaam voor alle moleculen die uit meer delen bestaan (strengen). Er zijn drie hoofdgroepen polymeren oftewel kunststoffen: de thermoplasten, de elastomeren (de rubberachtige kunststoffen) en de thermoharders (de harde kunststoffen).Met de afbreekbaarheid van kunststoffen ligt het ingewikkelder dan de leek zou denken. Sommige van aardolie gemaakte kunststoffen zijn goed afbreekbaar (de thermoplasten), andere niet (de thermoharders). Maar opmerkelijk genoeg zijn er ook biobased kunststoffen die niet afbreekbaar zijn. Uiteindelijk zijn de additieven die aan de kunststoffen worden toegevoegd de spelbrekers als het om recycling gaat. Brandvertragers, weekmakers, kleurstoffen, UV-stabilisatoren etc. Een recyclebare kunststof mag duurzaam heten als die minder dan 5% niet-duurzame additieven bevat. En kunststof heet biologisch afbreekbaar als 90% van de massa binnen zes maanden wordt afgebroken tot CO2 en water. Biobased is niet per definitie goed, zo leren wij van Folkersma. Als gewassen speciaal geteeld worden voor de productie van kunststof, dan onttrek je grond aan de voedselproductie en dan help je niet mee aan de oplossing van het CO2-overschot. Als je er niks anders meer mee kunt, dán kun je er energie van maken. Momenteel is 5% van alle kunststof biobased. Maar naarmate de aardolie sneller opraakt of duurder wordt, zal dat percentage toenemen. Kijk om u heen: een wereld zonder kunststoffen kunnen wij ons niet meer voorstellen.Uit het verhaal van de lector blijkt dat er veel expertise in Emmen zit. Voor duurzame kunststoffen moet je in Emmen zijn. Rijk, provincie en gemeente stimuleren dat. Er zijn veel kunststof producerende of verwerkende bedrijven in Emmen. En het onderwijs is er op ingericht. Stenden Hogeschool biedt een Master Polymer Engineering aan. De studenten van de technische bacheloropleidingen kunnen een minor Life Science & Mechanical Engineering volgen (die ook studenten uit het Westen trekt). Op het gebied van onderzoek werkt Stenden in Green PAC samen met Hogeschool Windesheim uit Zwolle. En ook het Drenthe College (mbo) legt zich toe op polymer engineering. Folkersma vertelt over onderzoeksprojecten waarin wordt samengewerkt met vliegtuigonderdelenfabrikant Fokker uit Hoogeveen, maar ook met het MKB uit Friesland en Drenthe.Naast de vaste gasten trok deze avond ook een publiek van specialisten. Die hadden vragen en meningen zat. De recensent koesterde intussen tevreden het nieuwe inzicht dat de groene kunststof potjes waarin het tuincentrum de plantjes verkoopt, geheel biologisch afbreekbaar zijn en binnen enkele maanden in de grond vergaan. Verpoten hoeft niet meer.
Foto's
