Verslag
Het gaat slecht met de traditionele middenstand. De boekenwinkel, de cd-zaak of kledingwinkel, ze leggen het steeds vaker af tegen webwinkels, die met nieuwe technologie en met gemak als belangrijk verkoopargument de klanten wegkapen.
In 2010 werd Cor Molenaar, hoogleraar e-marketing aan de Erasmus Universiteit en schrijver van diverse boeken over de bedreigde detailhandel, nog voor gek verklaard toen hij aankondigde dat een derde van de winkels op termijn zou verdwijnen. Anno 2013 heeft hij zijn voorspelling al aangescherpt tot een op de twee winkels , zo hield hij een vol kenniscafé in Emmen voor.
De belangrijkste boosdoener van dit alles zou wel eens de iPad kunnen zijn, meent Molenaar. Die tablet maakte het opeens mogelijk om vanaf de luie bank, of nagenoeg elke plek in huis, wat te kopen via internet. Daar zijn grote spelers als Amazon.com, Ebay en google actief, die door het vergaren van klantgegevens feilloos weten wat mensen willen kopen en die kennis hebben vertaald in nieuwe verdienmodellen.
Is de traditionele middenstander dan kansloos? Niet per definitie, stelt Molenaar, maar hij moet zich wél aan de vraag van de moderne consument aanpassen. “Stel jezelf de vraag waarom mensen wat bij jou zouden kopen in plaats van op internet”, hield hij de winkeliers in de zaal een spiegel voor. “Wanneer je die vraag niet kunt beantwoorden, kun je net zo goed meteen je winkel sluiten.”
Waar het volgens Molenaar onder meer op neer komt, is het bieden van plezier, van beleving. Mensen gaan voor hun lol winkelen, het mag – nee, moet - leuk zijn. Ondernemers zouden veel meer de zintuigen van hun publiek kunnen bespelen dan ze nu doen. En daarbij gebruik kunnen maken van moderne technologie.
De oplossing zit volgens Molenaar niet in het lukraak opzetten van websites of -winkels: die voegen doorgaans weinig toe aan wat al bestaat. Bovendien is een doorsnee winkelier simpelweg niet bedreven in die tak van sport. Meer heil ziet de hoogleraar in het vergaren en vastleggen van kennis over klanten in een databank en in het actief communiceren met hen, bijvoorbeeld via nieuwsbrieven. “En vlak de oude, vertrouwde waardebon niet uit, dat is nog altijd een machtig wapen om mensen tot kopen aan te zetten”, adviseerde hij.
Maar de detailhandel heeft wel hulp nodig bij de overlevingsstrijd. Nog los van de oprukkende webwinkels worden middenstanders volgens Molenaar ook geplaagd door leveranciers, die hen met veel te veel – dure - voorraad opzadelen. En met vastgoedbeleggers, die nog altijd te langdurige huurcontracten en te hoge huurprijzen hanteren. En vlak gemeenten niet uit: die gebruiken de winkelier nog te vaak als melkkoe, in plaats van hen als een wezenlijk onderdeel van een aantrekkelijk centrum te koesteren.
“Het is zaak om met deze partijen om de tafel te gaan en gezamenlijk een aanpak te ontwikkelen om een aantrekkelijk centrum te behouden. Zonder die samenwerking wordt het moeilijk.”
Het verhaal van Molenaar heeft bij ondernemers als Jan Schutrups van de gelijknamige schoenenwinkel in Exloo al vruchtbare bodem gevonden, bleek uit het panel na de pauze. Hij experimenteert al jaren met beleving in zijn ‘winkel’, bijvoorbeeld door zijn klanten ook gezondheid en welness te bieden en door activiteiten als hardloopwedstrijden en wandelingen in en rond Exloo te houden.
In Emmen zijn het de eigenaren van lifestylewinkel Trud die de aandacht trekken met hun fraai opgezette winkel in het vroegere postkantoor. Maar ook zulke ondernemers kunnen, meent Nicole Stiekema van adviesbureau 7winkels, nog een flinke slag maken door beter gebruik te maken van internet om het maximale uit hun bedrijf te halen.